TAMAN NEGARA - PARK NARODOWY - MALEZJA

Taman Negara / Park Narodowy – pierwszy raz słyszałem o nim na studiach (to już ponad dwadzieścia lat temu), później doszły do mnie informacje o możliwościach przejścia w koronach drzew, na specjalnie do tego wybudowanych mostach. Fascynował mnie na odległość. I przyszedł moment, kiedy swoje wyobrażenia mogłem zweryfikować z rzeczywistością. A poprzedzone to było, jak zawsze przygotowaniami, bazującymi na zasobach internetowych. Pomocna okazała się m.in. następująca mapa, pochodząca ze strony: http://www.tamannegara.asia/taman-negara-map

Taman Negara jest jednym z najstarszych pierwotnych lasów deszczowych na świecie. Jego wiek szacuje się na ponad 130 milionów lat. Badania wykazały, że ten las deszczowy nigdy nie był pod wpływem epok lodowcowych i innych dużych zmian klimatycznych. W języku malezyjskim Taman Negara oznacza "park narodowy", co wydaje się dosyć dziwne, zwłaszcza w kontekście mniej świadomych podróżujących, którzy szukając Parku Narodowego (czyli właśnie Taman Negara) trafiają do innego parku, mówiąc, że odwiedzali Taman Negara, co w zasadzie jest zgodne z prawdą. Gwarantuję, że ten Taman Negara jest inny od pozostałych Taman Negara.

Jego łączna powierzchnia to 4 343 km², co plasuje go na pierwszym miejscu, pod względem wielkości, z pośród wszystkich parków malezyjskich. Jego wielkość jest też uzmysłowieniem sobie, że nie mamy żadnych szans zobaczenia go w całości, no chyba, że mamy na to np. cały miesiąc. Aktywności w parku narodowym są bardzo różnorodne, możemy do nich zaliczyć: trekkingi po szlakach i obserwowanie flory i fauny (zarówno dzienne, jak i nocne), rejsy rzeczne (na Tembeling lub Tahan) eksplorowanie jaskiń (tj. Gua Telingga – może być (i była) tymczasowo zamknięta, Gua Kepayang – Kecil i Besar), odwiedziny wiosek Orang Asli (tubylczej ludności np. w Bateq), łowienie ryb. W parku można spędzić parę godzin, lub …parę dni, np. uczestnicząc w wielodniowej wyprawie po dżungli na najwyższy szczyt półwyspu malajskiego – Gunung Tahan (2187 m.n.p.m.).

Dla turysty, który podczas swojego pobytu w Malezji, lub ogólnie, w krajach Azji południowo-wschodniej odwiedza park, jako jedno z wielu miejsc, a czas stanowi ograniczenie nie do pokonania, powinien wybrać się tutaj choćby i na jeden dzień. Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest rozpocząć eksploracje parku z miejscowości Kuala Tahan, do której można dostać się na różne sposoby (autobusem, busem, łódką), z różnych miejsc (Kuala Lumpur, Cameron), w zasobach internetowych znajdzie się wszystko. Wracając z parku, można wybrać rozwiązanie oferowane przez lokalne agencje, gdzie jedna z nich znajduje się w takim miejscu, gdzie nie sposób jej nie zauważyć, na skwerku przy zejściu do odprawy łódek na drugą stronę rzeki (tą właściwą stronę – właśnie na obszar parku), a nazywa się Danz Travel.

Tak, jak opisane jest powyżej, aby dostać się na teren parku, należy przedostać się (przepłynąć łódką) na drugą stronę rzeki. Nie ma z tym zupełnie żadnego problemu, bo ludzie tam mieszkający z tego czerpią dochody i ofert jest pod dostatkiem, a wszyscy proponują jednakową cenę, tj. 1RM/os/rejs. Przeprawa trwa…minutę. Będąc na drugiej stronie rzeki Tembeling, należy zarejestrować się w kwaterze głównej parku, kupując bilety na wejście do parku, na fotografowanie i [co bardzo ważne] na spacer po Canopy Walkway. Canopy Walkway to w zasadzie ikona Parku Taman Negara i główny punkt programu. Jest to po prostu zestaw mostów (uważany za najdłuższy tego typu na świecie), który zawieszony jest w koronach drzew. Ten wiszący most (a w zasadzie zestaw mostów ma długość 530 metrów, a zawieszony jest na różnych wysokościach, z czego jego najwyższa część mieści się na 40 metrach nad poziomem gruntu. Znajduje się około 1,7 km od HQ. Można do niego dotrzeć w czasie ok. 20 - 45 min trekkingu. Jeżeli ktoś pobyt w parku wiązał tylko i wyłącznie ze spacerem po Canopy Walkway, należy koniecznie upewnić się, czy jest on w danym dniu otwarty. Potrafi być zamykany np. przez cały jeden dzień w tygodniu, w porze deszczowej (nawet jeżeli nie pada deszcz), a ze względów bezpieczeństwa zawsze zamykany jest podczas deszczu. Po za tym otwarty jest codziennie od 10:00 do 16:00.

Idąc w stronę wiszących mostów, można wejść na Bumbun Tahan (Tahan Hide). Jest jedną z najczęściej odwiedzanych wież do obserwacji zwierząt, bo zlokalizowana ok. 300 metrów od HQ. Zbudowana z betonowej konstrukcji, o wysokości około 3 piętrowego budynku. Wieża znajduje się naprzeciwko lizawki solnej, która przyciąga zwierzęta dzikie, zwłaszcza w nocy, bo w ciągu dnia – dokładnie z rana – nie zaobserwowaliśmy tam żadnego ruchu. Tak jak pisałem wcześniej możliwości penetracji parku jest ogromnie dużo, ale dla tych którzy robią to „stosując trekking”, warto w drodze powrotnej z Canopy, zahaczyć o Bukit Teresek. Punkt widokowy ze wspaniałą panoramą na niziny, wzgórza i góry. Aby dotrzeć tutaj trzeba najpierw przejść szlakiem po płaskich pomostach (które stanowią drogę w większości tras, tych najbliższych HQ), aby następnie przejść do stromej części szlaku (ale również po drewnianych pomostach, stanowiących schody). Pokonując różnicę wysokości wchodzi się na pierwsze miejsce widokowe, będące skalnym podłożem piaskowca. Stąd można przejść do drugiego miejsca widokowego w ciągu 10 - 20 minut spacerem. Widać stąd północne niziny i wzgórza wysokich gór w centrum parku (np. Gunung Perlis – 1280 m.n.p.m.). Można powrócić do HQ tą samą trasą (czyli cofając się, tak, jak byśmy szli od strony Canopy) lub przez ścieżkę prowadzącą na lewo od drugiego punktu obserwacyjnego do Sungai Tahan - ta ścieżka jest bardziej stroma. Idąc trasą, od strony Canopy, powrót zajmuje ok. 30 – 40 minut. Dla chętnych rekreacji związanej z kąpielą najbliższym miejscem na to jest Lubuk Simpon, zlokalizowany na rzece Sungai Tahan, oddalony ok. 500 m. od HQ, do którego dojście zajmuje ok. 15-20 minut trekkingiem. Woda tutaj jest zawsze czysta i świeża. No chyba, że dzień wcześniej (w nocy) była burza i padał bardzo obfity deszcz – niestety. Popularnym miejscem w parku (jednak nieco oddalonym) jest Lata Berkoh. Jest to kaskada wodna, która wyznacza granicę łatwej żeglugi po rzece. Znajdują się tam naturalne baseny do kąpieli. Należy tylko pamiętać o dosyć silnym nurcie rzeki. Najłatwiej dostać się tam łodzią, bo trekking z HQ to do pokonania ok. 8,5 km, a przejście nie jest najłatwiejsze. Podróż łodzią po rzece Sungai Tahan trwa niecałą godzinę (w zależności od poziomu wody) i samo w sobie jest atrakcyjne, bo w wielu miejscach znajdują się nachylone drzewa, tworzące spektakularne przejścia. Jednakże cena dla niektórych może być odstraszająca, zwłaszcza, kiedy jest się np. w dwie osoby, a trzeba zapłacić za całą łódkę. Łodzie zatrzymują się około 500 m od kaskady. Następnie trzeba przejść ścieżką spacerową wzdłuż brzegu rzeki.

Będąc tam parę dni, warto zorganizować sobie wcześniej przyzwoity nocleg. Jak zawsze przed wyjazdem pomocne są globalne portale rezerwacyjne (warto o tym pomyśleć zwłaszcza poza sezonem deszczowym).  Oczywiście każdy wybiera coś pod swoje preferencje. Możliwości jest sporo w samym Kuala Tahan i jest także obiekt zlokalizowany na terenie parku (już po drugiej stronie rzeki, notabene chyba najlepszy pod względem standardu). My wybraliśmy ten zlokalizowany po stronie Kuala Tahan, ale ok. 2 km. od miasteczka – Danz Eco Resort. Tak, to ta sama firma, która prowadzi biuro w mieście. Organizują transfer z/do hotelu (w zasadzie na życzenie), a spać można w namiotach lub w betonowych kapsułach, gdzie wejście stanowi ściana z szyb – spaliśmy w kapsułach. Obiekt jest położony w lesie, nad brzegiem rzeki. Nie posiada najwyższego standardu, ale ma super sympatyczną, miłą, życzliwą i uczynną obsługę. Przed dotarciem na miejsce, wysłaliśmy maila, z informacją, że uczestnik, właśnie u nich będzie kończył 18 lat. Czekały na niego życzenia w języku angielskim i malajskim (na przygotowanym z wieszaka i kartonu, ładnie wykonanym emblemacie) oraz tort. Naprawdę szacun! A niezapomnianym pozostanie wieczór spędzony przy ognisku, na piasku, nad rzeką, w międzynarodowym towarzystwie (szwajcarsko, niemiecko, polskim) …Najpierw szczebioczące ptaki, w zaroślach i na drzewach (zwłaszcza jedno wspaniałe i dostojne – jak pomnik przyrody). Następnie przed samym zmierzchem „odzywająca się” głosami zwierząt, co raz to głośniej, dżungla po drugiej stronie. Odbijający się od niewidzialnej misy (będącej w naszych myślach, a w zasadzie uszach) chlupot przelewającej się i pluskającej rzeki. A w momencie nadejścia ciemności, pojawiające się na tle ciemnego już lasu, poruszające się światełka, będące faktycznie latającymi świetlikami. Do tego jeszcze skwierczące, wypalające się w ognisku drewno. Ciepło, bezwietrznie, spokojnie, (naprawdę każdy to kontemplował dłuższą lub krótszą chwilę bez słów). Nie było też moskitów (w zasadzie to nie wiem nawet dlaczego, ale zupełnie ich nie było). I to wszystko w takim miejscu, w takim otoczeniu przyrody. Dla takich chwil warto żyć. Warto było tam być. Wszystkim polecam – Taman Negara / Park Narodowy.

KINABATANGAN / SABAH / BORNEO / MALEZJA

Rzeka Kinabatangan ujęła mnie, zafascynowała i wciągnęła całą swoją mocą. Każdy, kto lubi obcować w naturalnym środowisku i rozkoszować się podziwianiem swobodnie występujących przedstawicieli zarówno fauny, jak i flory, zamieszkujących te szerokości geograficzne, powinien udać się właśnie nad rzekę Kinabatangan. Jej umiejscowienie to północno-wschodnia (ujście) część wyspy: Borneo. Przenosimy się zatem do Azji Południowo-Wschodniej, na Wielką Wyspę Sundajską, będącą największą wyspą Archipelagu Malajskiego i Azji, trzecią pod względem wielkości wyspę świata. Jak wiadomo wyspa podzielona jest pomiędzy trzy byty polityczne: Indonezję (zajmującą ponad 2/3 powierzchni w części południowej i środkowej), Brunei (a właściwie to Brunei Darussalam, zajmująca mały skrawek części północno-zachodniej) i Malezję (leżącą w północnej i zachodniej części wyspy). I właśnie w części malezyjskiej na terytorium stanu Sabah znajduje się Kinabatangan. Poniżej fragment mapy, zaczerpniętej z zasobów Wikipedii, przedstawiającej rzekę.

Dlaczego jest tak atrakcyjnie?! Bo naprawdę można zobaczyć dużą ilość dzikiej przyrody. Wyspa zawsze słynęła z ogromnych obszarów lasów równikowych i do dzisiaj w jej najbardziej dzikich zakamarkach odkrywa się nowe gatunki roślin i zwierząt. Trzeba jednak zaznaczyć, że tych najbardziej dzikich obszarów jest co raz mniej. Jeszcze w latach 80-tych prawie 75% powierzchni wyspy stanowiły lasy, obecnie stanowią one nieco ponad 40% powierzchni. Nie da się też ukryć, że jadąc w stronę rzeki mijamy bardzo często ogromne połacie plantacji sztucznie nasadzanych palm, z których pozyskuje się olej palmowy. Jednak w dolnej części rzeki pozostały jeszcze naturalne siedliska. I tam właśnie utworzono Kinabatangan Wildlife Sanctuary i dlatego jest tak atrakcyjnie. O atrakcyjności i wartości tego właśnie obszaru niech zaświadczy również fakt wstawiennictwa Sir Davida Attenborough – znanego dziennikarza i miłośnika przyrody, po którego liście skierowanym do ministra stanu Sabah, wstrzymano budowę mostu, przez rzekę Kinabatangan w jej dolnym biegu, która to inwestycja zaburzyłaby dzikość tego miejsca. Także dziennikarze i twórcy programu przyrodniczego National Geogrphic wybrali jeden z obiektów noclegowych właśnie w tej części rzeki, jako – Unique Lodges of the World. Dlatego naprawdę warto! Co można tam zobaczyć? Nie jestem szczególnym znawcą flory i fauny, ale fascynuje mnie świat w jego naturalnej odsłonie - właśnie taki jak tam. Jedno jest pewne, gatunków jest mnóstwo, a to, czy uda się je zobaczyć, to w przeważającej mierze zależy od samych ich przedstawicieli i od ludzi, którzy tę przyrodę pokazują. My mieliśmy skromne wymagania: nosacze, krokodyle, dzioborożce, słonie. Z tej grupy nie widzieliśmy tylko słoni (choć było słychać ich donośne głosy w oddali), ale zaskoczyła nas cała masa innych gatunków.

Kinabatangan – to druga, pod względem długości rzeka w Malezji, o długości 560 km (350 mil), od źródła, do jej ujścia nad Morzem Sulu, na wschód od Sandakanu. Ogólnie rzecz ujmując, region dolnego Kinabatangan można zwiedzać przez cały rok, chociaż… w miesiącach najwilgotniejszych tj. w grudniu i styczniu może być trudno dostępny. Wówczas panuje tam tzw. okres monsunu północno-wschodniego, (od listopada do marca), gdzie bardzo często popołudniami występują silne opady. Trzeba jednak pamiętać, że obszar na tej szerokości geograficznej, tj. ok. 5^o N, obfituje w deszcze bardzo często i jest to w zasadzie norma i reguła. Chociaż pora od kwietnia do października, jest najbardziej „sucha”. My właśnie wówczas tj. początek lipca, mieliśmy przyjemność tam być.

Tak, jak pisałem powyżej, najbardziej atrakcyjna część rzeki, to dolny jej bieg, zlokalizowany na południe od miejscowości Sandakan, w rejonie wioski Sukau. To właśnie ona stanowi najlepszą bazę wypadową na rejsy po rzece. W Sukau znajduje się sporo miejsc noclegowych o zróżnicowanym standardzie. W decyzji wyboru pomóc mogą portale rezerwacyjne, lub bezpośrednia rezerwacja (poprzez internet) dokonana w obiekcie noclegowym. Podczas pobytu (lub w trakcie rezerwacji) ważnych jest parę rzeczy, które warto ustalić wcześniej. Należą do nich: ustalenie ilości rejsów po rzece, ilości trekkingów po dżungli i sposobu dostania się do wioski Sukau. Nasz wybór został dokonany jeszcze przed dotarciem na miejsce, tzn. zrobiliśmy rezerwację przez internet bezpośrednio w obiekcie: Sukau Backpackers BnB – polecam – dobry stosunek ceny do standardu i jakości usług!

Na miejscu mieliśmy trzy rejsy: popołudniowy, nocny i ranny, a także transfer z Sandakan (lub okolic). Jest on bardzo ważny, ponieważ na tej trasie (na całej jej długości) nie kursuje regularnie żaden środek lokomocji. Autobusy (minibusy) kursują na trasie Sandakan – Lahat Datu – Tawau (przejeżdżając przez miasteczko Kinabatangan, skąd jest jednak ponad 50 km. do Sukau). Najmniej trudności sprawia dostanie się do Sandakan – będącego początkiem całej przygody z Kinabatangan. Będąc już na Borneo – w zachodniej jego części – Kota Kinabalu, pozostaje do dyspozycji autobus (ok. 6 godz. jazdy) lub samolot (ok. 30 min.). Chcąc odkryć rzekę będąc poza wyspą, można dostać się bezpośrednio do Sandakan z Kuala Lumpur. 

Kinabatangan river – miejsce godne polecenia!